Υπάρχουν (ανάμεσα σε άλλους) τρεις βασικοί παράγοντες που οδηγούν τον άνθρωπο σε λανθασμένους πνευματικούς δρόμους και, συχνά, στην εμπλοκή του σε αιρετικές ή παραθρησκευτικές ομάδες.
Πρώτος παράγοντας είναι η πλήξη και η μονοτονία, που αποτελούν εκδηλώσεις της ακηδίας. Όταν ο άνθρωπος ζει χωρίς βαθύτερο σκοπό και δεν έχει ζωντανή σχέση με τον Θεό, η ψυχή του βιώνει κενότητα και ανία. Προσπαθεί να γεμίσει αυτό το κενό με πρόσκαιρες εμπειρίες, που όμως τον αφήνουν πιο άδειο. Οι Πατέρες διδάσκουν ότι η ακηδία πηγάζει από ραθυμία στα πνευματικά έργα, αγάπη για την άνεση, περισπασμούς, άγνοια του θελήματος του Θεού και έλλειψη προσευχής. Η θεραπεία βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία, η οποία, με τη Χάρη του Θεού, προσφέρει αληθινή ίαση.
Δεύτερος παράγοντας είναι η δίψα για αγάπη και ζεστασιά. Κάθε άνθρωπος έχει μέσα του την ανάγκη να αγαπά και να αγαπιέται. Όταν αυτή η ανάγκη δεν ικανοποιείται στην οικογένεια, στην ενορία ή στις φιλίες, δημιουργείται ένα κενό που γίνεται πληγή. Οι αιρετικές ομάδες εκμεταλλεύονται αυτήν την ανάγκη, χρησιμοποιώντας τον λεγόμενο «βομβαρδισμό αγάπης», δηλαδή υπερβολικές εκδηλώσεις φροντίδας και αποδοχής, για να προσελκύσουν νέα μέλη. Στην αρχή παρουσιάζονται ως «οικογένεια», αλλά σταδιακά επιβάλλουν έλεγχο και χειραγώγηση, αντικαθιστώντας τις αληθινές σχέσεις με δεσμούς εξάρτησης. Η Εκκλησία, αντίθετα, προσφέρει την αληθινή και θεραπευτική αγάπη που ενώνει τα πρόσωπα χωρίς να καταργεί την ελευθερία τους.
Τρίτος παράγοντας είναι ο πόθος για αναγνώριση και επιβεβαίωση. Ο άνθρωπος επιθυμεί να νιώθει ότι η ζωή του έχει αξία και νόημα. Όταν αυτή η ανάγκη δεν στραφεί προς τον Θεό, κινδυνεύει να διαστραφεί σε κενοδοξία και εξάρτηση από την κρίση των άλλων. Οι αιρέσεις υπόσχονται αναγνώριση, πείθοντας τα μέλη τους ότι έχουν μοναδική αποστολή να σώσουν την ανθρωπότητα. Έτσι, τα οδηγούν σε πλήρη υποταγή, αφαιρώντας την ελευθερία τους. Η Εκκλησία είναι ο μοναδικός χώρος όπου η αξία του ανθρώπου αναδεικνύεται πραγματικά, όπου η ψυχή θεραπεύεται και γεύεται το «περισσόν ζωής» που υποσχέθηκε ο Χριστός (Ιω. 10,10).
Η Εκκλησία, με τη θεραπευτική της μέθοδο, προσφέρει αληθινή πληρότητα και ελευθερία, οδηγώντας τον άνθρωπο στη σωτηρία και στη γνήσια κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπο.
π. Ανδρέας Γκατζέλης
